Hợp tác xã Sản xuất Nhãn lồng Nễ Châu – Hưng Yên: Tiên phong trong chuyển đổi từ sản xuất hóa học sang hữu cơ khép kín

Hưng Yên là vùng đất vốn nổi tiếng từ xa xưa với đặc sản nhãn lồng. Ngay từ thế kỷ XVI-XVII, nó được coi là sản vật quý giá để tiến vua mỗi mùa thu quả. Thứ quả quý ấy nổi tiếng không chỉ trong nước mà còn trở thành loại hàng hóa đặc biệt theo chân các thương lái đến xứ sở mặt trời mọc Nhật Bản với số lượng lớn. Để kế thừa những tinh hoa này và phát triển bảo tồn sản vật nhãn lồng Hưng Yên, Hợp tác xã sản xuất Nhãn lồng Nễ Châu đã được thành lập tại xã Hồng Nam thành phố Hưng Yên – nơi được coi là cái nôi của các cây nhãn lồng tổ.

Năm 2021, dưới sự hỗ trợ của Irish Aid, Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDI) đã thực hiện sáng kiến: Kiến tạo nông nghiệp Hạnh phúc với chủ đề “Nhen nhóm” cho thanh niên, phụ nữ, người dân tộc, người đam mê sản xuất nông nghiệp theo cả hình thức online và thực tế tại Quốc Oai (Hà Nội) và Mộc Châu (Sơn La) về nông nghiệp bền vững không hóa chất, về quy hoạch trang trại tuần hoàn khép kín, về công nghệ chế biến sau thu hoạch… Khóa học đó đã đào tạo được cho 20 thành viên đến từ 7 tỉnh thành trong cả nước, trong đó có Hợp tác xã Nhãn lồng Nễ Châu – thành phố Hưng Yên. Và đến nay, các thành viên của Nhen nhóm vẫn tiếp tục duy trì việc kết nối với nhau nhằm chia sẻ các kinh nghiệm và bài học hay về nông nghiệp bền vững.

Năm 2023, tiếp tục được sự hỗ trợ của Irish Aid, CDI tiếp tục hỗ trợ Hợp tác xã tập huấn kỹ thuật áp dụng Tiêu chuẩn VietFarm và cung cấp dịch vụ tư vấn kỹ thuật trong quá trình trồng nhãn lồng, các hộ trong Hợp tác xã đã thay đổi về tư duy và thói quen trồng nhãn. Trước đây, họ trồng nhãn theo kinh nghiệm tích lũy được theo thời gian, hàng năm sử dụng nhiều thuốc bảo vệ thực vật độc hại từ lúc cây ra hoa đến khi thu hoạch, hàng năm nông dân phải bỏ rất nhiều tiền ra mua phân bón hóa học mà lúc bán sản phẩm thì phụ thuộc nhiều vào thương lái, có năm không bán được nhiều nông dân bị lỗ, không có tiền tái đầu tư cho vụ tiếp theo. Hiện tại, các thành viên Hợp tác xã đã áp dụng quy trình sản xuất tuần hoàn, khép kín, hạn chế sử dụng các loại phân bón hoá học, hạn chế hóa chất độc hại trong sản xuất; tự sản xuất phân bón hữu cơ từ các nguyên liệu hữu cơ tại địa phương trên cơ sở ứng dụng vi sinh vào trồng nhãn. Bên cạnh công tác tuyên truyền, vận động một số thành viên tiên phong của Hợp tác xã thì chính bản thân giám đốc Hợp tác xã Bùi Xuân Sử đã noi gương đi đầu và làm mẫu cho các thành viên của mình.

Năm 2023 cũng là một năm đánh dấu sự trưởng thành của Hợp tác xã nhãn lồng Nễ Châu. Ngoài đạt chứng nhận Tiêu chuẩn VietFarm, sản phẩm quả nhãn lồng của vườn anh Sử còn đạt được kết quả test mẫu rất khả quan với trên 800 chỉ tiêu đều đạt dưới ngưỡng cho phép tồn dư thuốc bảo vệ thực vật theo quy định. Bên cạnh sản phẩm hộp quà Nhãn lồng tươi, Hợp tác xã còn phát triển sản phẩm chế biến là long nhãn hạt sen với đầy đủ các yêu cầu về Vệ sinh an toàn thực phẩm.

Ảnh: Ông Bùi Xuân Sử – Giám đốc Sản xuất Nhãn lồng Nễ Châu (bên phải) – Hưng Yên chụp cùng Martin Heydon – Bộ trưởng bộ nông nghiệp Ireland (bên trái) trong chuyến thăm của đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp, Thực phẩm và Biển Ireland và Đại sứ quán Ireland

Về kết nối thị trường và xúc tiến thương mại, toàn bộ sản phẩm Nhãn quả của Hợp tác xã đã bán được với giá cao hơn thị trường 30-40%, nhiều đơn vị bán lẻ lớn như Big C, Aeon, hệ thống cửa hàng thực phẩm sạch Bác Tôm và nhiều cửa hàng nhỏ đặt hàng tiêu thụ hết. Sản phẩm của Hợp tác xã cũng là đơn vị duy nhất của Hưng Yên đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang Đức khẳng định tính đúng đắn của việc tuân thủ quy trình sản xuất an toàn, thân thiện, vừa bảo vệ sức khỏe người sản xuất, vừa bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ sức khoẻ người tiêu dùng.

Không chỉ phát triển mô hình canh tác nhãn lồng bền vững với các sản phẩm chế biến có giá trị gia tăng cao và bảo quản được lâu dài, Hợp tác xã Nễ Châu còn phát triển cả hình thức du lịch nông nghiệp trải nghiệm ngay tại diện tích trang trại của các xã viên. Ngoài sản phẩm nhãn, Hợp tác xã còn trồng thêm dâu tây, nho hạ đen, nho sữa thành công tại Hưng Yên, thu hút sự quan tâm của nhiều học sinh, các đoàn tham quan của các bộ, ban ngành tại trung ương và địa phương cũng như các tỉnh bạn đến học tập và trải nghiệm. Các thực tập sinh nước ngoài cũng đã đến đây để học hỏi và trải nghiệm về một mô hình nông nghiệp bền vững ở nơi này. Với cây Nhãn ở Hưng Yên thì đây là Hợp tác xã tiên phong trong phong trào chuyển đổi từ sản xuất hóa học thông thường sang sản xuất theo quy trình hữu cơ khép kín gặt hái được nhiều thành công và có tính lan toả trong cộng đồng nông nghiệp bền vững tại tỉnh Hưng Yên nói riêng và khu vực miền Bắc nói chung. Đơn vị nhận được nhiều sự ghi nhận của chính quyền địa phương và Sở Nông nghiệp tỉnh Hưng Yên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vì những thành quả và đóng góp của mình trong phong trào phát triển nông nghiệp nông thôn trong thời kỳ đổi mới.

Dưới đây là một vlog ngắn tại vườn nhãn của Hợp tác xã Sản xuất Nhãn lồng Nễ Châu – Hưng Yên: