OBP công bố chỉ số công khai ngân sách toàn cầu năm 2021

Tối 31/5/2022, vào 8:30 giờ EST (19:30 giờ Việt Nam), tại Washington – DC, tổ chức Đối tác Ngân sách Quốc tế (IBP) đã công bố kết quả Khảo sát công khai ngân sách toàn cầu năm 2021. Khảo sát cho thấy, trong thời kỳ đại dịch, hầu hết các quốc gia đã duy trì các phương thức chi tiêu có trách nhiệm trong quy trình ngân sách hằng năm. Cộng hòa Dominica đã lọt vào danh sách 10 quốc gia hoạt động hiệu quả nhất, đồng thời đang dẫn đầu trong việc thúc đẩy và thể chế hóa các quy định minh bạch, trong khi đó Hàn Quốc đang dẫn đầu các thực hành về tham vấn cộng đồng trong quy trình ngân sách. Benin, Nigeria và Gambia nằm trong số những số nước có thay đổi lớn nhất trong vòng khảo sát này. Xem chi tiết kết quả khảo sát tại đây: https://internationalbudget.org/open-budget-survey

Bà Anjali Garg, người đứng đầu Khảo sát công khai ngân sách cho biết: “Nhìn chung hệ thống trách nhiệm giải trình vẫn còn yếu, nhưng một số quốc gia đang cho thấy nếu có cam kết chính trị thì vẫn có thể đạt được tiến bộ”. “Thực hành khảo sát công khai ngân sách là một đề xuất mang tính thắng lợi – việc này giúp xây dựng niềm tin của công chúng rằng chính phủ có thể cung cấp và cũng có thể giảm chi phí vay, trong thời điểm mà nợ công và sự bất bình đẳng đang trong mức cao nhất mọi thời đại. Chúng tôi hi vọng khảo sát này sẽ khuyến khích nhiều quốc gia mở rộng quy trình ngân sách của họ để công chúng có thể được tham vấn và giám sát kỹ lưỡng để đảm bảo các nguồn lực khan hiếm đến tay những người cần nhất.”

Điều đáng ngạc nhiên là đại dịch đã không làm mất đi những thành quả đạt được về minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quản lý ngân sách công trên toàn thế giới. Hầu hết các quốc gia đều duy trì, và trong một số trường hợp, còn đạt được những kết quả khả quan hơn nhờ tăng cường số hóa nguồn thông tin và thể chế hóa các thông lệ về trách nhiệm giải trình. Điểm minh bạch trung bình đã tăng hơn 20% kể từ năm 2008. Các khối Đông Âu – Trung Á, khối Đông Á – Thái Bình Dương, khối Mỹ – Latinh, Caribbean và Châu Phi cận Sahara (sau sự giảm nhanh trong OBS 2017) đã đạt những bước tiến quan trọng về tính minh bạch kể từ năm 2008.

Tuy nhiên, khảo sát cho thấy sự giám sát của cơ quan lập pháp đã suy giảm do sự bất ổn chính trị, đại dịch và sự lạm quyền. Một số chính thể hành pháp đã tìm ra cách để làm suy yếu các Cơ quan Kiểm toán Tối cao trong khi vẫn tuân theo các quy định của pháp luật. Ít hơn một phần ba các quốc gia cung cấp đầy đủ thông tin chi tiết về cách mà ngân sách của họ có thể giải quyết tình trạng nghèo đói, và chỉ 14% trong số đó trình bày các khoản chi tiêu của họ theo giới. Chỉ có 8 quốc gia trên toàn thế giới có các kênh chính thức nhằm thu hút các cộng đồng chưa tiếp cận được với quy trình ngân sách.

“Chúng tôi cần một phương pháp tiếp cận toàn diện để mọi người đều có tiếng nói về việc ngân sách công được thu, chi hay vay mượn bao nhiêu, và như thế nào” – ông Vivek Ramkumar, Gám đốc cấp cao về chính sách của IBP cho biết. “Các quốc gia có tư tưởng cải cách và các nhà tài trợ đều phải đầu tư vào các hệ thống tài chính có trách nhiệm giải trình và trao quyền cho các cơ quan chính phủ, các thành viên cơ quan lập pháp, các kiểm toán viên quốc gia, các tổ chức xã hội dân sự và công chúng để đảm bảo các nguồn lực công được quản lý một cách hiệu quả và công bằng.”

Ông Austin Ndiokwelu, Giám đốc IBP của Nigeria cho biết: “Chúng tôi rất vui mừng khi thấy những tiến bộ mà Nigeria và các quốc gia khác đã đạt được trong cuộc khảo sát. Chúng tôi kêu gọi các chính phủ duy trì sự tiến bộ và gắn kết cộng đồng một cách có ý nghĩa hơn xung quanh các ưu tiên về thu và chi của họ. Phản hồi của cộng đồng có thể giúp các chính phủ quản lý tốt hơn các nguồn lực công cộng quan trọng”.

Khảo sát công khai ngân sách (OBS) là khảo sát duy nhất trên thế giới về minh bạch ngân sách, giám sát và sự tham gia của công chúng ở 120 quốc gia. Khảo sát được thực hiện 2 năm 1 lần bởi tổ chức Đối tác ngân sách quốc tế (IBP). Đây là một chương trình vận động và nghiên cứu toàn cầu, đánh giá độc lập dựa trên bằng chứng nhằm thúc đẩy công chúng tiếp cận thông tin ngân sách và áp dụng các hệ thống ngân sách có trách nhiệm và bao trùm.

Khảo sát năm 2021 diễn ra vào thời điểm mà việc lập ngân sách công có trách nhiệm và bao trùm là cấp bách hơn bao giờ hết vì nợ toàn cầu và bất bình đẳng đang tăng cao.

Chỉ số công khai ngân sách Việt Nam (OBI) năm 2021 sẽ được công bố tại sự kiện do Trung tâm Phát triển và Hội nhập tổ chức vào sáng 10/6 tới tại Hà Nội.

Theo IBP.